مراسم رسمی آغاز فعالیت هیئت اندیشهورز تحول و پیشرفت شهرستان ابرکوه، در تاریخ 10 فروردین ماه 1404 با حضور دکتر صالحی وزیری، رئیس بنیاد نخبگان استان یزد، مسئولان شهرستان و جمعی از نخبگان و فرهیختگان در سالن اجتماعات دانشکده علوم پزشکی ابرکوه برگزار شد.
این مراسم با هدف اعلام آغاز بهکار نخستین مدل بومی بهرهگیری از ظرفیت نخبگان در توسعه منطقهای در سطح شهرستانهای استان یزد برگزار شد. در این آیین، چهرههایی همچون آیتالله علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دکتر حکمتنیا عضو هیئت علمی دانشگاه و نویسنده کتاب منتخب سال، حسین حاتمی فرماندار شهرستان، ائمه جمعه، شهرداران ابرکوه و مهردشت، مدیران اجرایی و جمع زیادی از نخبگان و جوانان برتر شهرستان حضور داشتند.
دکتر صالحی وزیری در این مراسم با تشریح اهداف بنیاد نخبگان، راهاندازی هیئت اندیشهورز را تجربهای نوین و اثربخش در توسعه منطقهای استان خواند و گفت: «ابرکوه بهعنوان نخستین شهرستان، پیشگام بهرهگیری از توان نخبگان در قالب ساختاری مردمی و علمی شده است. اگر این الگو موفق عمل کند، قابلیت تسری به سایر مناطق استان و کشور را خواهد داشت».
در ادامه این مراسم، حسین حاتمی فرماندار شهرستان، از حمایت کامل مجموعه اجرایی برای استفاده از ظرفیت نخبگان خبر داد و افزود: «امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند خرد جمعی نخبگان هستیم تا بتوانیم گره از مشکلات شهرستان بگشاییم و آیندهای روشن برای نسلهای آتی رقم بزنیم».
آیتالله علیدوست، رئیس اندیشکده فقه و حقوق اسلامی و از چهرههای شاخص علمی کشور نیز در سخنانی بر لزوم سیاستگذاری صحیح در حوزه نخبگان و گرهزدن جایگاه آنان به فرآیند تصمیمسازی و حکمرانی منطقهای تأکید کرد.
در بخشی از مراسم، دکتر علی جعفری، دبیر هیئت اندیشهورز، گزارشی تفصیلی از فرایند شکلگیری، برنامههای پیشرو و ساختار هیئت ارائه کرد و از نخبگان خواست با روحیهای مسئولانه، در مسیر تحولی شهرستان مشارکت فعال داشته باشند.
دبیر هیئت اندیشهورز تحول و پیشرفت شهرستان ابرکوه، افزود: «هدف اصلی این هیئت، طراحی و اجرای مدل بومی توسعه بر پایه خرد نخبگانی، مشارکت اجتماعی، برنامهریزی علمی و استفاده از ظرفیتهای انسانی و منابع محلی است. این هیئت تلاش میکند با ساماندهی شبکهای از نخبگان، مدیران، فعالان اجتماعی و اقتصادی، فرآیند تحول و پیشرفت شهرستان را هدایت کند».
جعفری در این مراسم خاطر نشان کرد: «سه رکن کلیدی این تشکل نخبگانی شامل همکاری نزدیک با دستگاههای اجرایی، اتکای جدی به دانش بومی و بهرهگیری از حمایتهای مردمی، مبنای فعالیت هیئت هستند. همچنین، هیئت با تهیه شناسنامهای جامع از ظرفیتها و تهدیدهای منطقه، تدوین نقشه راه پیشرفت، برگزاری نشستهای تخصصی، ارزیابی مستمر عملکرد، و مدیریت شفاف منابع، بهدنبال تحقق تحولی پایدار و بومی در شهرستان است».
همچنین در پایان این مراسم، از جمعی از نخبگان برتر دانشگاهی، علمی، ورزشی، هنری و دانشآموزی شهرستان ابرکوه تجلیل بهعمل آمد.
به همین بهانه نشریه رهپویان پیشرفت در نخستین شماره خود، بهسراغ دکتر حسین صالحیوزیری، رئیس بنیاد نخبگان استان یزد رفته است تا دیدگاه او را درباره اهمیت شکلگیری تشکلهای نخبگانی، نقش بنیاد نخبگان، تجربه ابرکوه و آینده این مدل توسعهمحور، منعکس نماید.
آقای دکتر با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، بفرمایید نقش نخبگان در تصمیمسازیهای محلی را چگونه ارزیابی میکنید و چرا امروز بیش از گذشته به این نقش نیازمندیم؟
نخبگان، بهویژه آنهایی که در بوم و منطقه خود حضور دارند، دارای شناختی عمیق و واقعی از مسائل، ظرفیتها و نیازهای محل هستند. این اشراف، در کنار توانمندیهای علمی، مدیریتی و اجتماعیشان، آنها را به سرمایههایی بیبدیل برای توسعه منطقهای تبدیل میکند. به نظر من امروز بیش از هر زمان دیگری، حل چالشهای مناطق نیازمند نگاههای ریشهای و عالمانه است. نخبگان میتوانند با حضور در مجامع تصمیمسازی و با ارائه ایدههای ناب و راهحلهای عملیاتی، در حوزههای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی امنیتی اثرگذار باشند. از نگاه من، جایگاه نخبگان در تصمیمسازیهای منطقهای به دلیل شناختی که از ظرفیتها و چالشها دارند، باید یکی از پایههای اصلی حکمرانی محلی باشد.
تجربه ابرکوه در راهاندازی هیئت اندیشهورز را چطور ارزیابی میکنید؟ چه ویژگیهایی آن را متمایز کرده است؟
هیئت اندیشهورز ابرکوه، یکی از اقدامات بسیار مهم و متمایز در سطح استان یزد است. ما در بنیاد نخبگان با نگاه حمایتگرایانه وارد شدیم و از هما ابتدا امیدوار بودیم این هیئت، تمرکز جدی بر مسائل منطقهای داشته باشد و بتواند با گردآوری نخبگان از طیفهای فکری مختلف، مسائل شهرستان را شناسایی و حل کند. خوشبختانه بر اساس بررسیهایی که داشتهایم و گزارشهایی که از اعضا و دبیر این هیئت رسیده، تاکنون عملکرد بسیار خوبی داشته است. اجماع نخبگانی مناسبی شکل گرفته، ارتباطات مؤثری با نهادهای اجرایی شهرستان و استان برقرار و پیشنهادهای ارزندهای نیز در جلسات مدیریتی ارائه شده است. به نظرم این اقدام، گامی بسیار مؤثر در جهت بهرهگیری عملی از ظرفیت نخبگان در سطح شهرستان است.
بنیاد نخبگان استان یزد چه حمایتی از این ابتکار داشته و آیا برنامهای برای توسعه آن در سایر شهرستانها وجود دارد؟
بله، قطعاً. ما در بنیاد نخبگان، نهتنها از چنین ابتکاری در ابرکوه حمایت کردهایم، بلکه یکی از مأموریتهای مهم خود را توسعه این مدل به سایر شهرستانهای استان میدانیم. در مورد ابرکوه، تیم بسیار خوبی شکل گرفت و ما در چارچوب شیوهنامههای بنیاد نخبگان، حمایتهای لازم را انجام دادیم تا این تجربه شکل بگیرد. اکنون نیز در حال رایزنی برای گسترش این مدل به دیگر مناطق استان هستیم، چراکه باور داریم این الگو میتواند زیرساختی مناسب برای تحول منطقهای باشد.
از نگاه شما، مهمترین ظرفیتی که این هیئت میتواند برای توسعه شهرستان فعال کند، چیست؟
بزرگترین کارویژه این هیئت، بهکارگیری ظرفیت نخبگان و بالفعلکردن پتانسیلهای مغفولمانده آنهاست. اگر این هیئت بتواند چند چالش اساسی شهرستان را با راهکارهای بومی و علمی حل کند، بیتردید اثرگذاری بالایی خواهد داشت. از نظر من، جمعآوری اندیشهها و دغدغههای نخبگان و تبدیل آن به برنامههای اجرایی و تصمیمسازی، همان نقطه عطفی است که میتواند توسعهای پایدار و مردمی را رقم بزند. هیئت اندیشهورز باید در خط مقدمِ تولید فکر، تحلیل، پیشنهاد و پایش عملکرد شهرستان باشد و ظرفیتهای بالقوه را به فعلیت برساند.
به نظر شما آیا این تجربه قابل تعمیم به سایر مناطق کشور هم هست؟ پیشنیازهای آن چیست؟
در سطح ملی، نمونههایی از کانونهای تفکر و اندیشکدهها وجود داشتهاند، اما آنچه ما در ابرکوه دنبال کردیم، یک نهاد فکری-اجتماعی ریشهدار، منسجم و غیروابسته بود که فقط با انگیزه توسعه منطقهای شکل گرفت؛ نه سیاسی، نه جناحی. این نکته بسیار مهمی است. اگر این تجربه در ابرکوه با موفقیت ادامه پیدا کند، میتواند به الگویی الهامبخش برای سایر شهرستانها و حتی در سطح کشور تبدیل شود. اما اگر این تجربه آسیب ببیند یا با چالشهای اجرایی و بیاعتمادی مواجه شود، ممکن است سایر مناطق از آن الگوبرداری نکنند. بنابراین همه باید کمک کنیم تا این حرکت ثمربخش و ماندگار باشد.
نقش نهادهای اجرایی در موفقیت این مدل چیست و توصیه شما به مدیران محلی چیست؟
هیچ تردیدی نیست که نهادهای اجرایی باید به سمت نخبگان بیایند، نه بالعکس. هوشمندی یک مدیر در این است که وقتی میبیند جمعی از نخبگان در قالب یک ساختار مؤثر جمع شدهاند، حتماً از آنها بهره بگیرد. شنیدن دغدغههای نخبگان و بهرهگیری از ایدهها و تحلیلهایشان، لازمه مدیریت اثربخش در شرایط کنونی است. توصیه من به همه مدیران محلی این است که از ظرفیت نخبگان بهعنوان یک پشتوانه فکری و مردمی بهره ببرند. نخبگان هم زبان مردم را میفهمند، هم دردهایشان را میشناسند، و هم میتوانند راهحلهای پایداری ارائه دهند.
به عنوان سوال پایانی بفرمایید، افق پیشروی استان یزد در زمینه نقشآفرینی نخبگان را چگونه میبینید؟
استان یزد از دیرباز به نخبهخیز بودن مشهور بوده و امروز هم ما در حوزههای مختلف علمی، فنی، اجتماعی و مدیریتی، نخبگان بسیار ارزشمندی در سراسر استان داریم. خوشبختانه نگاه مسئولان ارشد استان نیز نگاهی مثبت و راهبردی نسبت به بهرهگیری از این ظرفیتهاست. ما در بنیاد نخبگان یزد، چه در حوزه حمایتهای مادی مانند مسکن، معافیتهای جایگزین خدمت، یا تسهیلات استخدامی، و چه در زمینههای فکری مانند مشارکت در شوراهای تخصصی استان، پیشرو بودهایم. همه اینها نشان از اراده جدی استان برای نقشآفرینی نخبگان دارد. من به استمرار و تعمیق این روند بسیار امیدوارم و آیندهای روشن برای مشارکت نخبگان در توسعه استان متصور هستم.